Romeinen waren niet de eersten in Rimburg
Auteur: Harry Lindelauf
Fotografie: Anja Neskens
De Romeinen die rond het jaar 50 een wegdorp bij de brug over de Worm stichtten, waren niet de eerste inwoners van het Wormdal. Zij zijn in het Neolithicum (5000 – 2000 jaar voor de jaartelling) voorafgegaan door boeren in twee nederzettingen op de rand van het Wormdal bij Rimburg.
Het is een van de inzichten die de unieke Duits-Nederlandse samenwerking van overheden, organisaties en 120 vrijwilligers in ‘Rimburg gräbt/graaft’ heeft opgeleverd. Woensdag 21 mei 2025 kwamen de archeologen terug naar Rimburg om de resultaten te vertellen.
Bijna een jaar eerder, op 25 en 26 mei 2024, gingen diezelfde archeologen en vrijwilligers in kletsnatte omstandigheden samen op zoek naar het verleden van Rimburg. Dat gebeurde in beide landen buiten de terreinen die de status van monument hebben omdat er Romeinse resten liggen. Die resten, dat zijn de fundamenten van de gebouwen van het dorp dat rond het jaar 50 ontstond bij de Via Belgica-brug over de Worm.
Karrensporen
Het graafwerk in 2024 vond plaats in tuinen, grasvelden en openbaar terrein. Er werden elf putten van een vierkante meter uitgegraven. Soms tot 1.85 meter diep, soms veel minder. Spelbreker was in een aantal situaties de hoge stand van het grondwater.
Alle putten bleken gevuld met löss, heel fijne leem, die in de loop der tijd vanaf het plateau het Wormdal is ingespoeld door regen en smeltende sneeuw. Die leemlaag ligt boven op de oorspronkelijke laag uit de Romeinse tijd. Dat beschermt. Zo zijn in een put karrensporen uit de late Middeleeuwen ontdekt maar de leemlaag bevat daarentegen geen spectaculaire vondsten.
Doos van zolder
Bijzonder was wel dat de archeologen dankzij de ‘Rimburg graaft’-koorts een doos vol grafbijgiften kregen aangereikt van een inwoner. De doos stond sinds een opgraving in 1970 op zolder en bevatte onder meer een bronzen lepel en een aardewerken kom uit de periode tussen 150 en 350 na Christus. De vondsten komen uit twee graven van een Romeins grafveld, in 1970 gevonden bij werkzaamheden aan het riool.
Goed gekozen grenzen
De archeologen zijn ook om een andere reden tevreden dat er geen grote Romeinse vondsten zijn gedaan: ’De opgravingen in de putten tonen aan dat de grenzen van het gebied met monumentenbescherming goed zijn gekozen’, vindt de Duitse archeologe Petra Tutlies. Ook het inzicht in de opbouw van de bodemlagen is een welkom resultaat volgens Hilde Vanneste, regio-archeologe van Parkstad. Want dat inzicht helpt als er in de toekomst zou moeten worden gegraven.
Bijzonder hoe geschiedenis verbindt
‘Rimburg gräbt/graaft’ had nog een resultaat waar vooraf op werd gemikt: Landgraaf/Rimburg en Übach-Palenberg zijn dichter naar elkaar gegroeid. Burgemeester Richard de Boer van Landgraaf: ‘Het is bijzonder om te zien hoe geschiedenis mensen verbindt. Dat inwoners uit Nederland en Duitsland samen graven naar hun gedeelde verleden, maakt me trots. Dit project laat zien hoe waardevol grensoverstijgende samenwerking is – niet alleen voor de wetenschap, maar ook voor de gemeenschap.’
Prachtig voorbeeld
Burgemeester Oliver Walther van Übach-Palenberg was het daar roerend mee eens: ‘Rimburg gräbt/graaft! is een prachtig voorbeeld van hoe samenwerking grenzen overstijgt. Dankzij het enthousiasme van zoveel vrijwilligers brengen we niet alleen onze Romeinse geschiedenis tot leven, maar versterken we ook de band tussen onze buurgemeenten.’
Dat bestuurlijke applaus kreeg bijval van de inwoners. Net als bij ‘Heel Heerlen graaft’ zijn er vierkante meter-vriendschappen ontstaan tussen de vrijwilligers en tijdens de terugkom-avond op 21 mei 2025 werd de vraag al hardop gesteld: ‘Wat is het volgende?’
Rimburg gräbt/graaft is het eerste internationale archeologische project samen met burgers voor Duitsland en voor Nederland. Aan het project namen deel: Landgraaf, Übach-Palenberg, Regio Deal Parkstad Limburg, Via Belgica, LVR (Landschaftsverband Rheinland), Erlebnisraum Römerstrasse en Constructing The Limes.
