Zo wordt geschiedenis een spannend avontuur
Auteur: Harry Lindelauf
Fotografie: Jody Martens
Hoe breng je de jeugd (volwassenen mag ook) op een speelse manier in contact met het Romeinse verleden van onze regio? Met die vraag ging het team van Het Romeinse Museum in Heerlen aan de slag. Ouderwetse bordspellen boden een modern antwoord: geschiedenis als een avontuur.
Bedenker Jody Martens, educator Het Romeins Museum: ‘Wij wilden een spel ontwikkelen dat je in de klas of in het museum kunt spelen. Met een spel hou je het luchtig terwijl de leerlingen toch heel veel leren. Wij stelden onszelf vooraf als eis dat het spel meerdere vakgebieden raakt: aardrijkskunde, geschiedenis en burgerschap.’
Inspiratie boden klassieke bordspellen als ‘De kolonisten van Catan’ en het oude Stratego (uit 1908!) met een vleugje Monopoly. ‘Na wat sparren met de vormgever kreeg het concept voor het ‘Via Belgica’ spel vorm. De basis is een grote landkaart van Romeins Zuid-Limburg met de belangrijkste wegen: de Via Belgica en de Via Traiana’, legt Jody Martens uit. ‘Je ziet als speler de grondsoorten zoals löss, zand en kiezel en Kunrader kalksteen. Maar natuurlijk ook de rivieren en beken en de belangrijkste plaatsen uit die tijd.’
Grondstoffen bij elkaar spelen
Dat zijn Maastricht, Tongeren, Heerlen en Rimburg samen met nederzettingen zoals Valkenburg en Voerendaal. Jody Martens: ‘De plaatsen zijn belangrijk in het spel. Elk team van maximaal vijf leerlingen krijgt een vicus (plaats), colonia (hoofdstad) of villa toegewezen met een plattegrond waarop wordt gespeeld. Het doel is om zoveel mogelijk te bouwen. Daar moet je in meerdere rondes de grondstoffen voor bij elkaar spelen.’
Per grondstof zijn speelkaarten ontworpen. Restauratieatelier Restaura in Heerlen levert de 3D-prints van de gebouwen zoals tabernae (winkels, red.), badhuizen, woonhuizen en tempels. Je mag niet anders verwachten van een Romeins museum en restauratie-profs. Alle prints zijn historisch correct.
Hoe werkt het?
Het spel bestaat uit meerdere rondes:
- Kennismaken met de Romeinen – quiz vanuit de vraag ‘Wat weet je al over de Romeinen?’
- Mini-college & determinatieronde – leerlingen onderzoeken archeologische vondsten.
- Romeins dobbelspel – kennis, strategie en een beetje geluk zorgen voor grondstoffen.
- Bouwen en handelen – dankzij hout, kiezel, glas en löss verrijzen nederzettingen.
Tijdens het spel fungeert een museumdocent als gamemaster die goed kan inspelen op de leerlingen en die zorgt voor extra motivatie.
Eindeloos aan te passen
Het Via Belgica-spel is flexibel aan te passen aan leerniveaus tussen groep 5 in het basisonderwijs tot 3 Gymnasium. Jody Martens: ‘In de speciale Gymnasiumversie zijn Latijnse teksten opgenomen die moeten worden vertaald. Om het spel nog uitdagender te maken hebben we ook verdiepingen in het spel ingebouwd zoals Fortunakaarten waarbij je de godin van het lot kunt vragen om extra acties. Dat kan een inval zijn van een Germaanse stam die je gebouwen kost of waar je mee moet onderhandelen. We kunnen het spel eindeloos aanpassen.’
Het voelt niet als ‘leren’
De eerste reacties op het spel zijn heel positief: ‘De meeste kinderen worden heel fanatiek en je ziet in de samenwerking tussen leerlingen leuke dingen gebeuren: geboren leiders, strategische denkers en echte teamplayers staan ineens op. Het is mooi om te zien dat leerlingen ontzettend veel leren van het spel terwijl het niet voelt als ‘leren’ maar als spel en avontuur.’
Praktisch
- Het spel duurt 1,5 tot 2 uur, afhankelijk van het niveau van de leerlingen en het aantal rondes.
- Je kunt het spel spelen in de klas of in het museum. Het is niet te koop.
- De prijs is € 112,50 per klas van maximaal 35 leerlingen inclusief begeleider.
- Boeken kan via reserveringen@hetromeinsmuseum.nl of via www.parkstad.plannedculture.nl
- Geschikt vanaf groep 5 primair onderwijs tot de onderbouw voortgezet onderwijs.
